Poradnik: Głosowanie za granicą

Kto, kiedy i na jakich zasadach może głosować za granicą? Gdzie zostały utworzone obwody głosowania? Jak za granicą zostać wpisanym do spisu wyborców lub uzyskać zaświadczenie o prawie do głosowania? W jaki sposób skorzystać z systemu elektronicznej rejestracji wyborców w obwodach głosowania utworzonych za granicą? O tym w poradniku „Głosowanie za granicą”.

Wybory do Parlamentu Europejskiego coraz bliżej. Głosowanie odbędzie się w niedzielę 26 maja 2019 r. Lokale wyborcze będą otwarte od godz. 7.00 do godz. 21.00. Uwaga! W obu Amerykach wybory odbędą się w sobotę 25 maja 2019 r. w godz. 7.00-21.00 czasu miejscowego - więcej na ten temat: poniżej.

Kto może zagłosować za granicą?

Prawo wybierania w obwodzie utworzonym za granicą w wyborach do Parlamentu Europejskiego ma osoba, która:

1. najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat,
2. nie została pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu,
3. nie została ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem sądu,
4. nie została pozbawiona praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu,
5. posiada ważny polski paszport, a w państwach, w których dowód osobisty jest wystarczającym  dokumentem do przekroczenia granicy, ważny dowód osobisty; a w przypadku obywatela Unii Europejskiej niebędącego obywatelem polskim - ważny paszport lub inny dokument stwierdzający tożsamość,
6. zostanie wpisana do spisu wyborców.

Głosowanie za granicą tylko osobiście

Obywatele polscy oraz obywatele Unii Europejskiej niebędący obywatelami polskimi stale zamieszkujący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przebywający za granicą będą mogli zagłosować w obwodach głosowania utworzonych za granicą wyłącznie osobiście. 

Gdzie można zagłosować za granicą?

Na mocy rozporządzenia Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 18 kwietnia 2019 r. w sprawie utworzenia obwodów głosowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej w 2019 r.  dla obywateli polskich przebywających za granicą (Dz. U.  poz. 772) zostały utworzone obwody głosowania, których wykaz można znaleźć tutaj. Wykaz został rozszerzony rozporządzeniem Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 11 maja 2019 r. zmieniającym ww. rozporządzenie. Treść rozporządzenia zmieniającego jest dostępna: tutaj. 

Jak zostać wpisanym do spisu wyborców za granicą?

Jako że konsul nie prowadzi stałego rejestru wyborców, dlatego osoby zamierzające wziąć udział w wyborach zobowiązane są zgłosić się do spisu wyborców sporządzanego przez właściwego terytorialnie konsula.

Możesz to zrobić ustnie, pisemnie, telefonicznie, telegraficznie, telefaksem lub w formie elektronicznej. Ministerstwo Spraw Zagranicznych zachęca również do korzystania z elektronicznego systemu rejestracji e-wybory – więcej na temat systemu przeczytasz poniżej.

W zgłoszeniu musisz podać:

1. nazwisko
2. imię (imiona),
3. imię ojca,
4. datę urodzenia,
5. numer ewidencyjny PESEL,
6. miejsce pobytu wyborcy za granicą,
7. numer oraz miejsce i datę wydania ważnego polskiego paszportu (w państwach, w których dowód osobisty jest wystarczającym  dokumentem do przekroczenia granicy, w miejsce numeru ważnego polskiego paszportu można podać numer ważnego dowodu osobistego; w przypadku obywatela Unii Europejskiej niebędącego obywatelem polskim należy podać numer ważnego paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość oraz miejsce i datę jego wydania),
8. miejsce wpisania wyborcy do rejestru wyborców (gmina w Polsce) - w przypadku obywateli polskich czasowo przebywających za granicą albo obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi stale zamieszkujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgłoszenia można dokonać do 23 maja 2019 r. (włącznie).

Co daje system e-wybory?

Jeśli posiadasz czynne prawo wyborcze oraz stale zamieszkujesz za granicą albo przebywasz tam czasowo i chcesz wziąć udział w głosowaniu, taki zamiar możesz zgłosić też dzięki uruchomionemu przez MSZ elektronicznemu systemowi rejestracji e-wybory.  

Przed przystąpieniem do rejestracji przygotuj:
- numer PESEL,
- ważny polski paszport lub dowód osobisty, o ile zamierzasz oddać głos w obwodzie głosowania utworzonym w państwie członkowskim Unii Europejskiej albo w państwie, na terytorium którego można wjechać na podstawie polskiego dowodu osobistego.

Podczas rejestracji w systemie sprawdź, czy komisja jest usytuowana w okręgu konsularnym, w którym będziesz przebywać w dniu głosowania.

W przypadku problemów z określeniem okręgu konsularnego, skontaktuj się z konsulem w wybranej placówce dyplomatyczno-konsularnej.

Pamiętaj, że jeśli zostaniesz wpisany do spisu wyborców w obwodzie głosowania utworzonym za granicą, zagłosowanie w innym obwodzie (w tym także w miejscu stałego zamieszkania) będzie możliwe wyłącznie po otrzymaniu od konsula zaświadczenia o prawie do głosowania.

Szczegółowe informacje na temat elektronicznej rejestracji poprzez system e-wybory znajdziesz tutaj.  

Jak uzyskać zaświadczenie o prawie do głosowania?

Jeśli zmienisz miejsce pobytu przed dniem głosowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego, otrzymasz, na podstawie zgłoszonego wniosku, zaświadczenie  o prawie do głosowania.

Zaświadczenie o prawie do głosowania wyda urząd gminy lub właściwy konsul albo kapitan statku.

Z zaświadczeniem takim możesz głosować w dowolnym obwodzie głosowania w kraju, za granicą lub na polskim statku morskim.

Wniosek o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania możesz zgłosić pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej w urzędzie gminy (konsulacie lub na polskim statku morskim), w której będziesz ujęty w spisie wyborców, najpóźniej 24 maja 2019 roku.

Zaświadczenie odbiera się za pokwitowaniem  osobiście lub przez upoważnioną pisemnie osobę. W szczególnie uzasadnionych przypadkach konsul może wysłać wyborcy zaświadczenie za zwrotnym pokwitowaniem odbioru.

Bliższe informacje dostępne są na stronach internetowych polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych.

Pamiętaj, aby nie utracić zaświadczenia o prawie do głosowania. W przypadku jego utraty, niezależnie od przyczyny, nie będzie możliwe otrzymanie kolejnego zaświadczenia ani wzięcie udziału w głosowaniu w obwodzie właściwym dla miejsca stałego zamieszkania.

Termin głosowania - wyjątek od reguły

Jak już wspomniano, głosowanie odbędzie się w niedzielę 26 maja 2019 r. Lokale wyborcze będą otwarte od godz. 7.00 do godz. 21.00.

Jednakże w związku z art. 39 § 6 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2019 r. poz. 684), który stanowi, że jeżeli w obwodach głosowania utworzonych na polskich statkach morskich oraz za granicą, głosowanie miałoby być zakończone w dniu następnym po dniu głosowania w kraju, głosowanie przeprowadza się w dniu poprzedzającym. 

W efekcie w obwodach utworzonych w:

- Republice Argentyńskiej,

- Federacji Republiki Brazylii,

- Republice Chile,

- Kanadzie,

- Republice Kolumbii,

- Republice Kuby,

- Meksykańskich Stanach Zjednoczonych,

- Republice Panamy,

- Republice Peru,

- Stanach Zjednoczonych Ameryki

głosowanie w wyborach do Parlamentu Europejskiego zostanie przeprowadzone  w dniu 25 maja 2019 r.

W filmowym skrócie

O głosowaniu za granicą dowiesz się również z kolejnego spotu PKW - "Wybory do Parlamentu Europejskiego: Co zrobić, aby zagłosować za granicą?"

"Wybory do Parlamentu Europejskiego: Co zrobić, aby zagłosować za granicą?" - to najnowszy spośród 15 zaplanowanych przez Państwową Komisję Wyborczą spotów edukacyjno-informacyjnych związanych ze zbliżającymi się wyborami do Parlamentu Europejskiego.

Spoty będą publikowane we wszystkich serwisach internetowych PKW (pkw.gov.pl, wybieramwybory.pl, wybory.gov.pl) oraz na profilach PKW w mediach społecznościowych (Facebook - PKW, Facebook - Wybieram Wybory, Twitter, YouTube).

Co ważne, spoty będą również emitowane przez nadawcę publicznego - TVP S.A. - na antenach: TVP1, TVP2, TVP INFO, TVP 3, TVP Historia, TVP Seriale i TVP HD.  

Z myślą o wyborcach niepełnosprawnych spoty będą prezentowane również w wersji z tłumaczeniem na język polski migowy.

Ponadto, "Co zrobić, aby zagłosować za granicą?" to jeden spośród 5 spotów, które zostały przygotowane z tekstowym tłumaczeniem na język angielski.